Od jesieni zeszłego roku do wiosny br., mgr Magni Szymaniak-Arnesen występowało w roli obserwatora podczas spotkań dwóch krajowych paneli obywatelskich zorganizowanych w Norwegii.
Panel Obywatelski nt. Zrównoważonej Konsumpcji
Pierwszy z paneli, przeprowadzony na zlecenie norweskiego ministerstwa cyfryzacji i administracji, poświęcony był wyzwaniom związanym ze zrównoważoną konsumpcją. Jego celem było wypracowanie rekomendacji dotyczących ograniczenia nadmiernej konsumpcji dóbr (tekstyliów, obuwia, elektroniki, mebli oraz sprzętu domowego i rekreacyjnego) przy jednoczesnym zachowaniu wysokiej jakości życia obywateli. Panel miał również odpowiedzieć na pytanie, jak ograniczać konsumpcję w sposób sprawiedliwy i inkluzywny.
Do udziału w panelu zaproszono 40 000 pełnoletnich mieszkańców Norwegii poprzez losowo wysyłane SMS-y, spośród których metodą losowania wyłoniono 66 uczestników odzwierciedlających strukturę społeczną kraju (wiek, płeć, wykształcenie, miejsce zamieszkania, postawy wobec konsumpcji). Liczba osób w grupie 18-24 lat została celowo zwiększona, tak aby wzmocnić głos najmłodszej części społeczeństwa. Ostatecznie w pracach panelu wzięły udział 54 osoby.
Spotkania panelu odbywały się zarówno stacjonarnie, jak i online, od końca października do połowy stycznia. Osoby uczestniczące w panelu wypracowały 25 rekomendacji, które uzyskały ponad 75% poparcia całej grupy. Panel obywatelski zaproponował między innymi zaostrzenie przepisów dotyczących reklam, które zachęcają do niepotrzebnych zakupów i nadmiernej konsumpcji (takich jak „3 w cenie 2” czy bezpłatna przesyłka powyżej pewnej kwoty zakupów), wprowadzenie systemu kaucyjnego na produkty takie jak ubrania, obuwie, sprzęt AGD, zerowy podatek na sprzedaż rzeczy używanych i usługi naprawcze, oraz powołanie rządowej komisji, która mogłaby opracować zalecenia dotyczące zrównoważonej konsumpcji na wzór wytycznych żywieniowych.
Rekomendacje panelu obywatelskiego przekazano 14 lutego na ręce ministry cyfryzacji i administracji Karianne Tung oraz ministrowi klimatu i środowiska Andreasowi Bjelland Eriksenowi. Mają one być uwzględnione w nadchodzącym raporcie parlamentarnym dotyczącym celów zrównoważonego rozwoju.
Panel Obywatelski nt. Przyszłości Norwegii (Framtidspanelet)
Drugi panel, tzw. Framtidspanelet, został zainicjowany przez koalicję siedmiu organizacji społecznych, zajmujących się m.in. zrównoważonym rozwojem czy prawami dzieci i młodzieży, w tym WWF i Caritas Norge. Zadaniem panelu było rozważenie, jak Norwegia – jako jeden z najbogatszych krajów świata – powinna wykorzystywać swoje bogactwo (w tym środki z funduszu naftowego) dla dobra świata oraz obecnych i przyszłych pokoleń. Panel miał także wskazać wartości, które powinny kierować decyzjami o wydatkowaniu środków oraz o globalnej odpowiedzialności Norwegii.
Proces rekrutacji był podobny jak w pierwszym panelu: 40 000 mieszkańców w wieku powyżej 18 lat otrzymało zaproszenia SMS-em. Osoby w wieku 16-18 lat mogły same zgłosić zainteresowanie udziałem w panelu. Odsetek pozytywnych odpowiedzi był wyjątkowo wysoki – prawie 10% osób zaproszonych wyraziło chęć udziału w panelu. Ponadto zgłosiło się 31 osób poniżej 18 r.ż. Spośród wszystkich zgłoszonych wyłoniono ostateczny, 66-osobowy skład panelu, który miał odzwierciedlać norweskie społeczeństwo pod względem wieku, płci, miejsca zamieszkania, wykształcenia i poglądów politycznych. Liczba osób w wieku do 24 r.ż. została zwiększona tak, aby najmłodsi uczestnicy panelu stanowili 28% całej grupy – tak jak osoby w wieku 0-24 lat w całym społeczeństwie.
Panel spotykał się stacjonarnie oraz online w okresie od stycznia do kwietnia 2025 roku. Treść rekomendacji panelu nie jest jeszcze znana. Ich oficjalne przekazanie zleceniodawcom panelu, czołowym politykom oraz opinii publicznej odbędzie się 13 maja w norweskim parlamencie.
Za przeprowadzenie obu paneli odpowiedzialna była norweska organizacja SoCentral we wsparciu duńskich praktyczek i facylitatorów z We Do Democracy. Losowanie osób uczestniczących przeprowadziła firma Analyse & Tall. Organizatorzy obu paneli pokrywali koszty podróży oraz noclegów dla osób mieszkających poza Oslo, jednak uczestnicy i uczestniczki paneli nie otrzymywali wynagrodzenia za swój czas i pracę na rzecz paneli.
