4 marca 2024 r., Prof. UAM dr hab. Tomasz R. Szymczyński, opiekun Koła Naukowego Studiów Azjatyckich UAM wygłosił w Auli WNPiD wykład pt. „Chiny, Kolumbia i realizm magiczny, W 92. rocznicę urodzin Ryszarda Kapuścińskiego”.
Zorganizowanie tego wykładu w dniu urodzin zarówno Ryszarda Kapuścińskiego (4 marca 1932 r.), jak i jego żony Alicji Kapuścińskiej (4 marca 1933 r.) nawiązywało do uroczystości zorganizowanej z tej samej okazji czternaście lat temu na naszym Wydziale.
Natomiast tym razem Specjalnym Gościem wydarzenia był Pan Mirosław Ikonowicz, przyjaciel Ryszarda i Alicji Kapuścińskich oraz autor książki: „Hombre Kapuściński”. Pan Mirosław podczas zrealizowanego na żywo połączenia w bardzo interesujący sposób podkreślał niezwykłą odwagę autora „Hebanu”, dzieląc się swoimi wspomnieniami na temat autora „Cesarza”, „Wojny futbolowej”, „Podróży z Herodotem”, „Ten Inny”, jak i wielu innych niezwykłych książek.
Jako nić przewodnią swojego wykładu otwartego, prof. Szymczyński potraktował więzi przyjaźni, które łączyły Ryszarda Kapuścińskiego z Gabrielem García Márquezem, wielkim pisarzem, reporterem i dziennikarzem kolumbijskim, laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, autorem m.in. „Sto lat samotności” (Cien años de soledad) oraz „Miłość w czasach zarazy” (El amor en los tiempos del cólera). A niedawny pobyt Pana Profesora na Uniwersytetach w Bogocie i w Cartagena de Indias - dwóch kolumbijskich miastach, z którymi silnie wiąże się życiorys Gabriela García Márqueza, posłużyły za inspirację, by naszkicować próbę autorskiej interpretacji miejsca i roli realizmu magicznego w dokonaniach tych dwóch wielkich twórców w odniesieniu do problematyki „Tego Innego”.
Poniedziałkowy wykład odbył się również dzięki zaangażowaniu studentek i studentów z Koła Naukowego Studiów Azjatyckich (KNSA), za co serdecznie w tym miejscu dziękujemy.
Prof. Tomasz R. Szymczyński opowiadał o magicznym wymiarze naszych wyobrażeń. O tym, że Ryszard Kapuściński powtarzał, że czasem trzeba opuścić miejsce, które jest naszą strefą komfortu, by po jakimś czasie różnego rodzaju trudności i przeciwności wynikających z niezrozumienia naszego otoczenia, wrócić do naszego dotychczasowego miejsca komfortu poznawczego. Jednak wówczas i tutaj zaczynamy postrzegać niektóre rzeczy zupełnie inaczej. To od tego momentu zaczynamy patrzeć z uwagą, bo ta „uważność” – czyli to, co winno charakteryzować każdego szanującego się badacza społecznego, z kolei, służy zarówno nam samym, jak i jest formą okazywania szacunku ludziom wokół nas. To właśnie ten mechanizm można nazwać adekwatnym podejściem, właściwym nastawieniem.
Wielki mur języka i świata, zderzenie z „Tym Innym” powoduje różnego rodzaju reakcje i refleksje. Wspominane często przez Ryszarda Kapuścińskiego pamiętniki innego wielkiego myśliciela znad Wisły, Bronisława Malinowskiego, mogą najlepiej świadczyć, że te refleksje nie zawsze muszą być wyłącznie pozytywne. To nie o to tu chodzi. Chodzi zatem raczej o fakt fizycznego braku możliwości permanentnego odwrócenia uwagi od tych coraz bardziej palących wyzwań naszego świata! Dlatego również tłumaczenie z języka na język to nie tylko przekład w potocznym znaczeniu tego słowa, ale także tłumaczenie z kultury na kulturę, które również należy starać się coraz lepiej rozumieć. Te niełatwe z natury zadania zwrotnie wpływają na redefiniowanie naszej własnej wizji nas samych.
Na wykładzie głos zabrała także Pani Dr Janina Mrówczyńska, opowiadając o książce Ryszarda Kapuścińskiego „Ten Inny”, która w jej opinii pozostaje niezwykle aktualna. Pani Doktor zachęcała również studentów do przeczytania jego książki „Dałem głos ubogim”.
Wówczas padło pytanie z sali: od czego zatem zacząć swoją przygodę z lekturą tekstów Ryszarda Kapuścińskiego? I choć to zarówno bardzo trafne, jak i bardzo trudne pytanie, to w tym kontekście najważniejsze, żeby pamiętać, by nie wpaść w pułapkę o charakterze wymówki. Pozostając na etapie zastanawiania się od czego by tu rozpocząć - trochę na kształt opisów w "Paragrafie 22" Josepha Hellera czy też w "Czekając na Godota" Samuela Becketta - nie zacząć czytać niczego wcale.
Przy okazji wydarzenia w hallu głównym Collegium Politicum została udostępniona wystawa wybranych książek autorstwa Ryszarda Kapuścińskiego, publikacji jemu poświęconych oraz audiobooków w doskonałych wykonaniach największych głosów współczesnej polskiej kultury słowa!
14 lat temu pierwszą nagrodę w ramach zorganizowanego przez Prof. Szymczyńskiego ogólnouniwersyteckiego konkursu na ten temat, który został skierowany do wszystkich studentów UAM otrzymała Pani Olga Stawska, wówczas studentka III roku filologii bułgarskiej UAM za uzasadnienie cytatu z Lapidarium VI:
"Mało pytających. Dużo wszystkowiedzących. Jeżeli już ktoś pyta, warto poświęcić mu uwagę, bo to człowiek poszukujący, zastanawiający się, starający się coś zrozumieć, a jakże to rzadki teraz przypadek. (…) Prawie nie zdarza się, aby ktoś powiedział – nie wiem, nie mam pojęcia, przeciwnie – wszyscy zabierają głos, mówią ex cathedra, twierdzą, upierają się przy swoim, monologują”. (R. Kapuściński, Lapidarium VI, Warszawa 2007, s. 47.)
Zachęcamy do zapoznania się z artykułem autorstwa prof. Szymczyńskiego.
