Miękka siła pod ciężkim ostrzałem: Nowa dynamika paradyplomacji niemieckich, polskich i ukraińskich miast w Europie czasu wojny
Miękka siła pod ciężkim ostrzałem: Nowa dynamika paradyplomacji niemieckich, polskich i ukraińskich miast w Europie czasu wojny | Soft Power unter schwerem Beschuss: Neue Dynamiken der Paradiplomatie deutscher, polnischer und ukrainischer Städte im Europa zu Kriegszeiten (nr 400-2025-00494)
Rola miast i gmin w międzynarodowej dyplomacji, zwanej paradyplomacją, znacząco wzrosła w ostatnich dekadach. Choć tradycyjna polityka zagraniczna pozostaje domeną rządów, pełnoskalowa wojna Rosji przeciwko Ukrainie od 2022 r. ujawniła aktywne zaangażowanie miast na arenie międzynarodowej. Ta zmiana wpłynęła na nowe struktury i rozumienie polityki zagranicznej samorządów w Niemczech, Polsce i Ukrainie.
Miasta pełnią dziś rolę ważnych aktorów w promowaniu stosunków międzynarodowych i dialogu na poziomie subpaństwowym. W Niemczech wiele miast zacieśniło współpracę z partnerami w Polsce i Ukrainie, organizując pomoc humanitarną i wyrażając sprzeciw wobec agresji Rosji. Polskie miasta redefiniowały swoją politykę zagraniczną, wspierając ukraińskie gminy. Tymczasem ukraińskie miasta, będąc w centrum walki, starają się równoważyć obronę, odbudowę i współpracę międzynarodową z pomocą zachodnich partnerów.
Nowa sytuacja geopolityczna znacząco zmieniła paradyplomację w tych 3 krajach. Miasta odgrywają rolę mediatorów i budowniczych mostów, a jednocześnie konflikty i migracje w coraz większym stopniu kształtują relacje miejskie. Intensyfikacja partnerstw może prowadzić do napięć, jeśli strategie lokalne i państwowe będą się różnić.
Celem niniejszego projektu jest zbadanie, w jaki sposób wojna Rosji przeciwko Ukrainie od 2022 r. wpłynęła na paradyplomację i „miejską politykę zagraniczną” w Niemczech, Polsce i Ukrainie oraz jaki wpływ miało to na kształtowanie koncepcji polityki zagranicznej i współpracy, na konflikty wewnętrzne i międzypaństwowe oraz na integrację europejską. Analizie poddane zostaną nie tylko rola gmin, miast i lokalnego społeczeństwa obywatelskiego jako podmiotów dyplomatycznych, ale także związane z tym napięcia społeczne i wyzwania europejskie w kontekście coraz bardziej rozdrobnionego krajobrazu geopolitycznego.
Okres realizacji projektu: 1 stycznia 2026 r. - 31 grudnia 2027 r.
Instytucja finansująca: Polsko-Niemiecka Fundacja na rzecz Nauki (PNFN)
Partnerzy projektu: Europa-Universität Viadrina, Uniwersytyet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Zespół projektowy WNPiD UAM: