W 1987 roku z inicjatywy prof. dr. hab. Kazimierza Robakowskiego utworzono Zakład Historii Politycznej i Ruchów Społecznych XX wieku (dzisiejszy Zakład Najnowszej Historii Politycznej).Tematyka badawcza koncentruje się wokół następujących zagadnień z zagadnień historii Polski – polityka zagraniczna (stosunki polsko-niemieckie i polsko-czechosłowackie), mniejszości narodowe i etniczne, cudzoziemcy w Polsce, problemy pamięci zbiorowej społeczeństwa polskiego i polityka pamięci (historyczna), partycypacja kobiet w polityce oraz problematyka wyznaniowa). W ramach historii powszechnej przede wszystkim są to dzieje kolonializmu i państw trzeciego świata, polityczne i społeczne aspekty integracji europejskiej oraz historia kultury i polityka kulturalna. Przy Zakładzie działa Koło Naukowe Historii Najnowszej, którego członkowie zorganizowali kilka konferencji w Polsce i poza jej granicami (opiekunka dr E.Lesiewicz).
Najważniejsze zakładowe publikacje:
- Dwa dwudziestolecia, Geopolityka Państwo Społeczeństwo, red. P. Hauser, W. Mazurczak, Poznań 2010
- A. Adamczyk, E. Lesiewicz, W. Mazurczak, P. Stachowiak. Studia nad początkami II i III Rzeczypospolitej 1918/1919 i 1989/1990, Poznań 2011.
- A. Adamczyk, E. Lesiewicz, W. Mazurczak, P. Stachowiak, Obchody dwudziestolecia III Rzeczpospolitej. Próby kształtowania pamięci zbiorowej polskiego społeczeństwa, „Przegląd Politologiczny” 2011.
- A. Adamczyk, Społeczno-polityczne implikacje imigracji do Polski w latach 1989-2007, Poznań 2012.
- W. Mazurczak; Kolonializm i wojna. Brytyjskie imperium kolonialne w czasie II wojny światowej, Poznań 1999.
- E. Lesiewicz, Suwerenność państwa w europejskim procesie integracyjnym, w: Unia Europejska – wielowymiarowość procesu integracji, red. E. Lesiewicz, Poznań 2010.
- P. Stachowiak, U źródeł katolicyzmu endeckiego. Obóz narodowy wobec religii i Kościoła katolickiego, Poznań 1999.
- J. Mrówczyńska; Przemiany w życiu kulturalnym Poznania w latach 1945-1985, Poznan 1991.
- K. Robakowski, Postawa Stanów Zjednoczonych wobec przełomowych wydarzeń politycznych w latach 1945-1947, w: Państwa zachodnie wobec przełomowych wydarzeń w Polsce w latach 1945-1947, red. K. Robakowski, W. Malendowski, Poznań 1995.
Zorganizowano szereg ogólnopolskich konferencji naukowych, m.in: w 1997 roku przy współpracy Towarzystwa im. Stanisława Mikołajczyka konferencję pt: Stanisław Mikołajczyk w służbie Polski, w 2001 roku konferencję o totalitaryzmie, w 2008 roku seminarium na temat marca 1968 roku oraz dużą konferencję interdyscyplinarną w 2009 roku o dwóch dwudziestoleciach (1918-1939 i 1989-2009. Ta ostatnia była możliwa dzięki uzyskaniu grantu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego na lata 2009-2011, który pozwoli też na kontynuowanie badań i wydanie czterech publikacji.
Pracownicy Zakładu
- Prof. UAM dr hab.
Elżbieta Lesiewicz
- Prof. UAM dr hab.
Witold Mazurczak
- Prof. UAM dr hab.
Anita Adamczyk
- Prof. UAM dr hab.
Paweł Stachowiak
- prof. UAM dr hab.
Rafał Reczek
- Dr hab.
Bartłomiej Secler